ΔΥΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ
ΤΗΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ SUMMA
ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΑΚΙΝΑΤΗ
ΠΡΩΤΟ
ΜΕΡΟΣ-ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΑΔΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ-Η ΠΟΛΛΑΠΛΟΤΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΟΝ
ΘΕΟ-ΕΑΝ ΣΤΟΝ ΘΕΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΩΠΑ.
ΕΡΩΤΗΜΑ 30ο, άρθρο
1
[29692] Ια q30 α 1 arg 1...
Φαίνεται πώς στον Θεό δέν γνωρίζουμε
άν πρέπει να δεχθούμε περισσότερα πρόσωπα. Διότι, 1) Το πρόσωπο είναι μία
ατομική ουσία λογικής φύσεως. Επομένως εάν στον Θεό υπάρχουν περισσότερα
πρόσωπα, υπάρχουν και ουσίες επίσης, κάτι που είναι αίρεση.
2) Η πολλαπλότης τών απολύτων ιδιοτήτων
δέν παράγει μία πολλαπλότητα προσώπων, ούτε στον Θεό, ούτε σε μάς. Πολύ δέ
λιγότερο μπορεί να το κάνει η πολλαπλότης τών σχέσεων. Αλλά στον Θεό δέν
υπάρχει άλλη πολλαπλότης παρά εκείνη των σχέσεων. Επομένως δέν μπορούμε να
πούμε πώς στον Θεό υπάρχουν περισσότερα πρόσωπα.
3) Ο Βοήθιος μιλώντας για τον Θεό,
λέει πως είναι αληθινά Ένα, εκείνο που δέν δέχεται εις εαυτό κανέναν αριθμό.
Αλλά η πολλαπλότης μιλά για αριθμό. Επομένως στον Θεό δέν μπορούν να υπάρχουν
περισσότερα πρόσωπα.
4) Οπουδήποτε υπάρχει ένας αριθμός,
υπάρχει ένα όλον και κάποια μέρη. Εάν λοιπόν ο Θεός διαθέτει έναν αριθμό
προσώπων, πρέπει να δεχθούμε στον Θεό ένα όλον και κάποια μέρη. Αλλά αυτό
προσκρούει στήν Θεία απλότητα.
ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ: ο Άγιος
Αθανάσιος λέει: "άλλο είναι το πρόσωπο του Πατρός, άλλο εκείνο του Υιού
και άλλο εκείνο του Αγίου Πνεύματος", επομένως ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο
Πνεύμα είναι περισσότερα πρόσωπα.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Απο όσα είπαμε παραπάνω
γίνεται κατανοητό πώς στον Θεό υπάρχουν περισσότερα πρόσωπα. Απεδείχθη ότι το
όνομα πρόσωπο στον Θεό σημαίνει την σχέση σαν κάτι υφιστάμενο στον Θεία φύση.
Έτσι συμφωνήσαμε ήδη ότι στον Θεό υπάρχουν περισσότερες πραγματικές σχέσεις.
Απο όπου συνάγεται ότι στην Θεία φύση υπάρχουν περισσότερα πράγματα (ή
υποκείμενα) υφιστάμενα. Και αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν περισσότερα πρόσωπα.
ΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ: 1. Στον ορισμό του
προσώπου, δέν τίθεται ο όρος ουσία με την σημασία του ουσιώδους, αλλά με την
σημασία του υποτιθέμενου: και αυτό προκύπτει απο το ίδιο το γεγονός ότι
προστίθεται κάτι ατομικό (πρόσωπο). Για να δείξουν την ουσία μ'αυτή την σημασία οι
Έλληνες έχουν τον όρο υπόσταση: Έτσι λοιπόν, όπως εμείς λέμε τρία πρόσωπα, έτσι
αυτοί λένε τρείς υποστάσεις. Εμείς όμως, δεδομένης της αμφισημίας της λέξεως,
δέν συνηθίζουμε να λέμε τρείς ουσίες για να μήν εννοούμε τρία ουσιώδη όντα
(τρία νοητά όντα). [η υπόσταση στην αρχαία φιλοσοφία σημαίνει ουσία. Η υπόσταση
είναι μία ουσία η οποία προέρχεται απο μία άλλη ουσία απέναντι στην οποία είναι
πάντοτε κατώτερη και παρ'όλα αυτά είναι και αυτή ίδια ουσία πλήρως και είναι
ικανή με την σειρά της να γεννήσει άλλες ουσίες, σύμφωνα με τους νόμους της
προόδου. Σ'αυτό το σημείο οι Καππαδόκες Πατέρες δημιούργησαν την πνευματική
επανάσταση που έσωσε την σωτηρία μας, διακρίνοντας την υπόσταση απο την ουσία,
χωρίς να τα διαχωρίσουν και τις ενέργειες απο την ουσία, και το πρόσωπο απο την
υπόσταση. Κάτι που δύσκολα κατανοείται μέχρι σήμερα. Διότι η διάκριση
κατανοείται σαν διαχωρισμός, ο οποίος στην συνέχεια έχει την ανάγκη της
ταυτότητος].
2) Στον Θεό οι απόλυτες ιδιότητες, για
παράδειγμα, αγαθότης και σοφία δέν αντιπαρατίθενται αμοιβαίως. Επομένως δέν
διακρίνονται κάν πραγματικά μεταξύ τους. Γι'αυτό κάθε φορά που συμφέρει αυτές
οι ιδιότητες να υφίστανται, δέν είναι πλέον πράγματα (ή υποκείμενα) υφιστάμενα,
δηλαδή δέν είναι πλέον πρόσωπα. Στα κτίσματα στην συνέχεια, παρότι αυτές οι
απόλυτες ιδιότητες, διακρίνονται απολύτως μεταξύ τους, όπως το λευκό και το
γλυκό, δέν υφιστανται όμως, δέν συνυπάρχουν. Οι ιδιότητες που είναι σχετικές με
τον Θεό συνυπάρχουν και διακρίνονται μεταξύ τους, όπως έχουμε πεί. Γι'αυτό η
πολλαπλότης αυτών των (σχετικών) ιδιοτήτων στον Θεό, αρκεί για την πολλαπλότητα
των προσώπων. [όλα υποτάσσονται στον σκοπό του. Στο λάθος της ταυτίσεως
υποστάσεως και ουσίας. Ονομάζοντας την υπόσταση πρόσωπο, χάνεται η διάκριση
Θεολογίας και Οικονομίας, διότι το πρόσωπο χρησιμοποιείται και σημαίνει τον
ενσαρκωθέντα Χριστό, την δεύτερη υπόσταση της Αγίας Τριάδος. Καί τό κτιστό είναι διαλεκτικώς αντίθετο μέ τό άκτιστο. Ενώνουμε καί σχετίζουμε τά αντίθετα καί έχουμε τόν τρόπο τού ακτίστου.]
3) Απο τον Θεό, δεδομένης της ύψιστης
ενότητος και απλόητός του, παραμένει αποκλεισμένη κάθε πολλαπλότης των
απολύτων. [Ο όρος απόλυτο έγινε διάσημος διά του Γερμανικού ιδεαλισμού. Μπορεί
να σημαίνει ίσως τον όρο Αρχή ή πρώτη αιτία, των Ελλήνων. Το αυτό καθ'αυτό που
δείχνει τις ιδέες. Αλλά ακόμη καλύτερα αποδίδεται μέ τόν όρο ανυπόθετο, όπως ορίσθηκε η ιδέα
του Αγαθού στην πολιτεία του Πλάτωνος, VI, 510 B. Το Ένα των νεοπλατωνικών αντιστοιχεί ακόμη καλύτερα στο
μοντέρνο απόλυτο]. Όχι όμως απο την πολλαπλότητα των σχέσεων. Καθότι οι σχέσεις
είναι κατηγορήματα του υποκειμένου (προσόντα, προσείναι), στο οποίο αποδίδονται
μόνον στην σχέση του με ένα άλλο. Και έτσι δέν εισάγουν σύνθεση στο υποκείμενο
στο οποίο αποδίδονται όπως το εξηγεί και ο Βοήθιος. [χάθηκε η Φύσις τού Θεού,
που ενώθηκε με την Φύση του ανθρώπου στην υπόσταση του Χριστού. Κατά τους
Σχολαστικούς οι δύο Φύσεις ενώνονται διά της σχέσεως, δεν χρειάζονται τήν Υπόσταση του Χριστού].
4). Ο αριθμός είναι δύο ειδών, είναι
δηλαδή ο καθαρός αριθμός και ο απλός, αφαιρετικά. Για παράδειγμα δύο, τρία,
τέσσερα και ο αριθμός των αριθμημένων πραγμάτων, όπως δύο άνθρωποι ή δύο άλογα.
Εάν λοιπόν στα Θεία πράγματα ο αριθμός λαμβάνεται απόλυτα και αφαιρετικά,
τίποτε δέν εμποδίζει σ'αυτόν τον αριθμό να υπάρχει ένα όλον και μερικά μέρη.
Αλλά τότε αυτά δέν υπάρχουν παρά μόνον στον δικό μας τρόπο με τον οποίο
αντιλαμβανόμαστε, καθώς ο απόλυτος αριθμός δέν υπάρχει παρά μόνον στην διάνοιά
μας. Εάν όμως λάβουμε τον συγκεκριμένο αριθμό των αριθμημένων πραγμάτων, τότε
στα πλάσματα συμβαίνει η ενότης να είναι ένα μέρος δύο όντων ή και τριών, όπως
π.χ. ένας άνθρωπος είναι μέρος δύο ανθρώπων και δύο, τριών. Κάτι όμως που δέν
συμβαίνει στον Θεό, διότι ο Πατήρ είναι μεγάλος όσο ολόκληρη η Τριάδα, όπως θα
εξηγήσουμε στην συνέχεια [Αυτή είναι η αφαιρετική μέθοδος διά τής οποίας, απο το
κτιστό φτιάχνουμε το άκτιστο, το οποίο όμως είναι ιδεατό, κάτι που γεννά τον
Γερμανικό ιδεαλισμό που μας καθορίζει μέχρι σήμερα].
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου